You are currently viewing <strong>Kiedy tajemnica lekarska nie obowiązuje?</strong>

Kiedy tajemnica lekarska nie obowiązuje?

Przestrzeganie tajemnicy lekarskiej w sposób znaczący wpływa na relację pomiędzy lekarzem a pacjentem. Bez wątpienia zaufanie do lekarza stanowi podstawę skutecznego leczenia. Pacjent zgłaszając się do lekarza powierza mu informacje poufne i niekiedy bardzo intymne. Obecnie obowiązujące przepisy nakładają na lekarza obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem i uzyskanych w związku z wykonywaniem czynności zawodowych. Informacje te mogą dotyczyć m.in. stanu zdrowia, metod oraz wyników dotychczasowego i aktualnego leczenia, historii choroby, uzależnień, a także relacji rodzinnych, życia zawodowego czy nawet stanu majątkowego. Nie ma znaczenia w jaki sposób informacje te zostały utrwalone. Co ważne, lekarz zobowiązany jest do zachowania tajemnicy nawet po śmierci pacjenta, chyba że zgodę na ujawnienie tajemnicy wyrazi osoba bliska w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Obowiązek przestrzegania tajemnicy lekarskiej wynika bezpośrednio z przepisów kodeksu etyki lekarskiej i ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, a także z ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (u.p.p.r.p.p.). Głównym celem stworzenia tych regulacji była ochrona praw pacjenta.

Wprowadzony przez ustawodawcę zakaz ujawniania informacji objętych tajemnicą lekarską nie ma charakteru bezwzględnego. Istnieją szczególne sytuacje, kiedy udzielenie informacji o stanie zdrowia pacjenta innym osobom nie naruszy przepisów prawa. Zwolnienie z tajemnicy lekarskiej może nastąpić m.in.:

  • gdy pacjent wyrazi na to zgodę,
  • jeśli zachowanie tajemnicy w sposób istotny zagraża zdrowiu lub życiu pacjenta lub innych osób,
  • jeśli zobowiązują do tego przepisy prawa.

Oznacza to, że tajemnica lekarska może nie obowiązywać w przypadku wystąpienia kolizji dóbr (interesów), np. kolizji prawa pacjenta do poufności z interesem społecznym.

Jak wskazuje art. 26 Kodeksu Etyki Lekarskiej lekarz nie naruszy tajemnicy, jeżeli po przeprowadzeniu badania lekarskiego na zlecenie przykładowo sądu, prokuratury czy zakładu ubezpieczeń społecznych poinformuje wskazane podmioty o wyniku tych badań. Jednak lekarz przed rozpoczęciem badania powinien poinformować o tym osobę, która ma zostać poddana badaniu.

Ponadto lekarz zwolniony jest z zachowania tajemnicy w sytuacji wystąpienia choroby zakaźnej. Ma on bowiem obowiązek niezwłocznie zgłosić podejrzenie lub rozpoznanie choroby zakaźnej właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu. Rzecz jasna zwolnienie nie dotyczy wszystkich znanych lekarzowi informacji o pacjencie. Przekazane mogą zostać dane tylko w niezbędnym zakresie. Obowiązek informacyjny odnosi się również do konkretnych przestępstw. Oczywiście sąd może zwolnić lekarza z obowiązku zachowania poufności, także w przypadku gdy występuje on w charakterze świadka w sprawie karnej.

Co więcej, odstępstwem od obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej jest sytuacja, w której konieczne staje się przekazanie informacji o pacjencie innemu lekarzowi (w tym także lekarzowi sądowemu) lub uprawnionej osobie uczestniczącej w procesie leczenia.

Zgodnie z art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty również sam pacjent może zwolnić lekarza z obowiązku zachowania tajemnicy, jednak uprzednio lekarz powinien poinformować pacjenta o niekorzystnych dla niego skutkach ujawnienia poszczególnych informacji. Zgoda pacjenta nie musi być wyrażona w żadnej szczególnej formie. Jednak nie może być udzielona w sposób dorozumiany.

Podsumowanie

Obowiązek przestrzegania tajemnicy lekarskiej nie ma charakteru bezwzględnego. W przypadku wystąpienia szczególnych okoliczności lekarz może ujawnić innym osobom oraz podmiotom informacje, o których dowiedział się podczas procesu leczenia pacjenta. Tym samym prawo pacjenta do prywatności musi niekiedy zostać ograniczone na rzecz interesu społecznego czy interesu innych osób.